ద్రాక్షారామం: తూర్పుగోదావరి జిల్లా ఆంధ్రప్రదేశ్.
దక్షిణ కాశీగా పిలువబడే ద్రాక్షారామ క్షేత్రం నందలి శ్రీ భీమేశ్వర లింగము స్వయం భూమూర్తి.
ఇక్కడ లింగం క్రింద సూర్య యంత్రం ఉంది.
ఆ రుద్రమూర్తిని శాంతపరచేందుకు చంద్రుడు ద్రాక్షారామ క్షేత్రంనకు వాయువ్యం దిశలో గల సోమేశ్వరం క్షేత్రంలో ఒక శివ లింగాన్ని ప్రతిష్టించాడు. మిగిలన దిక్కుల యందు అత్రి, భరద్వాజుడు, గౌతముడు, జమదగ్ని, కశ్యపుడు, వశిష్ఠుడు, విశ్వామిత్రుడు అను సప్తర్షులు మరో సప్త లింగాలును (చంద్ర యంత్రాలు) ప్రతిష్టించారు.
ఈ ఎనిమిది ప్రతిష్టలను అష్ట సోమేశ్వరాలయాలుగా పిలుస్తారు. వీటి దర్శనం పుణ్యధాయకం అని ఆర్యులు చెబుతారు.
కోలంక, పెనుమళ్ళ, వెల్ల, సోమేశ్వరం వెంటూరు, కోరుమిల్లి, కోటిపల్లి & దంగేరు గ్రామాలలో ఆ అష్ట సోమేశ్వరాలయాలున్నాయి. ఇవి ద్రాక్షారామం పరిసరాల్లోనే ఉంటాయి. వీటి సందర్శనం వలన చంద్ర గ్రహ దోష నివృత్తి మరియు శివానుగ్రహం కలుగుతుంది. అష్ట సోమేశ్వరాలయాలు జన్మ నక్షత్ర పాద శివలింగాలుగా పేర్కొనారు.
అష్ట సోమేశ్వరాలయాల సందర్శన ముగించి, పిమ్మట ద్రాక్షారామ లోని భీమేశ్వర స్వామిని దర్శించుకోవటం ఆచారం. 8+1=9 ఆలయాల సందర్శనతో యాత్ర సఫలం అవుతుంది.
1. కోలంక - శీ ఉమాసమేత సోమేశ్వ లింగము (తూర్పు క్షేత్రం): శ్రీ ఉమా సమేత సోమేశ్వర లింగమును అర్చించిన వారికి సకల శుభములు కలుగును అని భక్తుల విశ్వాసం. మేషరాశి, భరణి నక్షత్రం నందు జన్మించిన వారి నక్షత్ర దోష ఉపశమనం కోసం కోలంక* - సోమేశ్వర లింగమునకు అభిషేక శాంతులు నిర్వహించుతారు.
2. పెనుమళ్ళ - శ్రీ పార్వతీ సమేత శ్రీ సోమేశ్వర లింగము (ఈశాన్య క్షేత్రం): ఆలయంనందు నిత్యం శ్రీ సోమేశ్వర లింగమునకు అభిషేకాలు, అర్చనలు జరుగుతాయి. మహా శివరాత్రి సందర్భముగా విశేష అభిషేకాలు నిర్వహించుతారు. వీటితో పాటు గ్రహ అభిషేక శాంతులు నిర్వహించుతారు. మిధునరాశి, ఆరుద్ర నక్షత్రం నందు జన్మించిన వారి నక్షత్ర దోష ఉపశమనం కోసం పెనుమళ్ళ సోమేశ్వర లింగమునకు అభిషేక శాంతులు నిర్వహించుతారు.
3. వెల్ల - శ్రీ బాలా త్రిపుర సుందరి సమేత శ్రీ సోమేశ్వర లింగము (ఉత్తరం క్షేత్రం): వెల్ల గ్రామంలో శ్రీ సోమేశ్వరాలయం మరియు శ్రీ వేణు గోపాల స్వామి ఆలయం ఒకే ప్రాంగణములో ఉంటాయి.
స్ధానికులు శ్రీ బాలా త్రిపుర సుందరి సమేత సోమేశ్వరాలయమును పెద్ద దేవుడు గుడిగా పిలుస్తారు. శ్రీ బాలా త్రిపుర సుందరి సమేత సోమేశ్వర లింగమును అర్చించిన వారికి సకల శుభములు కలుగును అని భక్తుల విశ్వాసం. కర్కాటక రాశి & సింహ రాశి నందు జన్మించిన వారి నక్షత్ర దోష ఉపశమనం కోసం వెల్ల - సోమేశ్వర లింగము నకు అభిషేక శాంతులు నిర్వహించుతారు.
4. సోమేశ్వరం - శ్రీ బాలా త్రిపుర సుందరి సమేత సోమేశ్వర లింగము (వాయువ్యం క్షేత్రం)
ఇచ్చట సోముడు (చంద్రుడు) ఒక మండల కాలము తపస్సు చేసి, ఒక శివ లింగాన్ని ప్రతిష్టించి ఆరాధించాడు. ఆ కారణముగా క్షేత్రం సోమేశ్వరంగా ఖ్యాతి పొందినది. ఇచ్చట శ్రీ బాలా త్రిపుర సుందరి సమేత సోమేశ్వరాలయం దర్శించగలము. కన్యారాశి, హస్త నక్షత్రం నందు జన్మించిన వారి నక్షత్ర దోష ఉపశమనం కోసం సోమేశ్వరం - సోమేశ్వర లింగము నకు అభిషేక శాంతులు నిర్వహించుతారు.
5. వెంటూరు - శ్రీ పార్వతి సమేత సోమేశ్వర లింగము(పశ్చిమ క్షేత్రం): శ్రీ పార్వతి సమేత సోమేశ్వర లింగమును అర్చించిన వారికి సకల శుభములు కలుగును అని భక్తుల విశ్వాసం. తులరాశి, స్వాతి నక్షత్రం నందు జన్మించిన వారి నక్షత్ర దోష ఉపశమనం కోసం వెంటూరు - సోమేశ్వర లింగమునకు అభిషేక శాంతులు నిర్వహించుతారు.
6. కోరుమిల్లి - శ్రీ రాజరాజేశ్వరీ సమేత శ్రీ సోమేశ్వర లింగము (నైఋతి క్షేత్రం): సోమేశ్వర స్వామి గొప్ప మహిమ గల వానిగా, నిత్యాభిషేకములతో విరాజిల్లుతూ భక్తుల కోరికలు తీరుస్తూ భక్త వత్సలుడైనాడు. స్వామి కృపతో సుఖ, సంతోష, ఆయురోగ్య, విజయ, ఐశ్వర్య, భోగ భాగ్యములు కలుగుతాయి. ధనుస్సురాశి, పుర్వాషాడ నక్షత్రం నందు జన్మించిన వారి నక్షత్ర దోష ఉపశమనం కోసం కోరుమిల్లి - సోమేశ్వర లింగము నకు అభిషేక శాంతులు నిర్వహించుతారు.
7. కోటిపల్లి - శ్రీ రాజరాజేశ్వరీ సమేత ఛాయ సోమేశ్వర లింగము (దక్షిణ క్షేత్రం): పావన గౌతమీ నదీ తీరాన శ్రీ రాజరాజేశ్వరీ సమేత ఛాయ సోమేశ్వర స్వామి ఆలయం ఉంది. ఇది అష్ట సోమేశ్వర ఆలయాలలో దక్షిణ క్షేత్రంగా ప్రతితీ.
మకర మరియు కుంభ రాశి,ధనిష్ట, శతభిషంనందు జన్మించిన వారి నక్షత్ర దోష ఉపశమనం కోసం కోటిపల్లి - సోమేశ్వర లింగము నకు అభిషేక శాంతులు నిర్వహించుతారు.
8. దంగేరు - శ్రీ ఉమా సమేత సోమేశ్వర లింగము (ఆగ్నేయం క్షేత్రం): ఇక్కడ కశ్యప మహర్షి ప్రథమ పూజ గావించినాడు. మీన రాశి, ఉత్తరాబాద్ర నందు జన్మించిన వారి నక్షత్ర దోష ఉపశమనం కోసం దంగేరు లోని సోమేశ్వర లింగము నకు అభిషేక శాంతులు నిర్వహించుతారు.
ఇక్కడ లింగం క్రింద సూర్య యంత్రం ఉంది.
ఆ రుద్రమూర్తిని శాంతపరచేందుకు చంద్రుడు ద్రాక్షారామ క్షేత్రంనకు వాయువ్యం దిశలో గల సోమేశ్వరం క్షేత్రంలో ఒక శివ లింగాన్ని ప్రతిష్టించాడు. మిగిలన దిక్కుల యందు అత్రి, భరద్వాజుడు, గౌతముడు, జమదగ్ని, కశ్యపుడు, వశిష్ఠుడు, విశ్వామిత్రుడు అను సప్తర్షులు మరో సప్త లింగాలును (చంద్ర యంత్రాలు) ప్రతిష్టించారు.
ఈ ఎనిమిది ప్రతిష్టలను అష్ట సోమేశ్వరాలయాలుగా పిలుస్తారు. వీటి దర్శనం పుణ్యధాయకం అని ఆర్యులు చెబుతారు.
కోలంక, పెనుమళ్ళ, వెల్ల, సోమేశ్వరం వెంటూరు, కోరుమిల్లి, కోటిపల్లి & దంగేరు గ్రామాలలో ఆ అష్ట సోమేశ్వరాలయాలున్నాయి. ఇవి ద్రాక్షారామం పరిసరాల్లోనే ఉంటాయి. వీటి సందర్శనం వలన చంద్ర గ్రహ దోష నివృత్తి మరియు శివానుగ్రహం కలుగుతుంది. అష్ట సోమేశ్వరాలయాలు జన్మ నక్షత్ర పాద శివలింగాలుగా పేర్కొనారు.
అష్ట సోమేశ్వరాలయాల సందర్శన ముగించి, పిమ్మట ద్రాక్షారామ లోని భీమేశ్వర స్వామిని దర్శించుకోవటం ఆచారం. 8+1=9 ఆలయాల సందర్శనతో యాత్ర సఫలం అవుతుంది.
1. కోలంక - శీ ఉమాసమేత సోమేశ్వ లింగము (తూర్పు క్షేత్రం): శ్రీ ఉమా సమేత సోమేశ్వర లింగమును అర్చించిన వారికి సకల శుభములు కలుగును అని భక్తుల విశ్వాసం. మేషరాశి, భరణి నక్షత్రం నందు జన్మించిన వారి నక్షత్ర దోష ఉపశమనం కోసం కోలంక* - సోమేశ్వర లింగమునకు అభిషేక శాంతులు నిర్వహించుతారు.
2. పెనుమళ్ళ - శ్రీ పార్వతీ సమేత శ్రీ సోమేశ్వర లింగము (ఈశాన్య క్షేత్రం): ఆలయంనందు నిత్యం శ్రీ సోమేశ్వర లింగమునకు అభిషేకాలు, అర్చనలు జరుగుతాయి. మహా శివరాత్రి సందర్భముగా విశేష అభిషేకాలు నిర్వహించుతారు. వీటితో పాటు గ్రహ అభిషేక శాంతులు నిర్వహించుతారు. మిధునరాశి, ఆరుద్ర నక్షత్రం నందు జన్మించిన వారి నక్షత్ర దోష ఉపశమనం కోసం పెనుమళ్ళ సోమేశ్వర లింగమునకు అభిషేక శాంతులు నిర్వహించుతారు.
3. వెల్ల - శ్రీ బాలా త్రిపుర సుందరి సమేత శ్రీ సోమేశ్వర లింగము (ఉత్తరం క్షేత్రం): వెల్ల గ్రామంలో శ్రీ సోమేశ్వరాలయం మరియు శ్రీ వేణు గోపాల స్వామి ఆలయం ఒకే ప్రాంగణములో ఉంటాయి.
స్ధానికులు శ్రీ బాలా త్రిపుర సుందరి సమేత సోమేశ్వరాలయమును పెద్ద దేవుడు గుడిగా పిలుస్తారు. శ్రీ బాలా త్రిపుర సుందరి సమేత సోమేశ్వర లింగమును అర్చించిన వారికి సకల శుభములు కలుగును అని భక్తుల విశ్వాసం. కర్కాటక రాశి & సింహ రాశి నందు జన్మించిన వారి నక్షత్ర దోష ఉపశమనం కోసం వెల్ల - సోమేశ్వర లింగము నకు అభిషేక శాంతులు నిర్వహించుతారు.
4. సోమేశ్వరం - శ్రీ బాలా త్రిపుర సుందరి సమేత సోమేశ్వర లింగము (వాయువ్యం క్షేత్రం)
ఇచ్చట సోముడు (చంద్రుడు) ఒక మండల కాలము తపస్సు చేసి, ఒక శివ లింగాన్ని ప్రతిష్టించి ఆరాధించాడు. ఆ కారణముగా క్షేత్రం సోమేశ్వరంగా ఖ్యాతి పొందినది. ఇచ్చట శ్రీ బాలా త్రిపుర సుందరి సమేత సోమేశ్వరాలయం దర్శించగలము. కన్యారాశి, హస్త నక్షత్రం నందు జన్మించిన వారి నక్షత్ర దోష ఉపశమనం కోసం సోమేశ్వరం - సోమేశ్వర లింగము నకు అభిషేక శాంతులు నిర్వహించుతారు.
5. వెంటూరు - శ్రీ పార్వతి సమేత సోమేశ్వర లింగము(పశ్చిమ క్షేత్రం): శ్రీ పార్వతి సమేత సోమేశ్వర లింగమును అర్చించిన వారికి సకల శుభములు కలుగును అని భక్తుల విశ్వాసం. తులరాశి, స్వాతి నక్షత్రం నందు జన్మించిన వారి నక్షత్ర దోష ఉపశమనం కోసం వెంటూరు - సోమేశ్వర లింగమునకు అభిషేక శాంతులు నిర్వహించుతారు.
6. కోరుమిల్లి - శ్రీ రాజరాజేశ్వరీ సమేత శ్రీ సోమేశ్వర లింగము (నైఋతి క్షేత్రం): సోమేశ్వర స్వామి గొప్ప మహిమ గల వానిగా, నిత్యాభిషేకములతో విరాజిల్లుతూ భక్తుల కోరికలు తీరుస్తూ భక్త వత్సలుడైనాడు. స్వామి కృపతో సుఖ, సంతోష, ఆయురోగ్య, విజయ, ఐశ్వర్య, భోగ భాగ్యములు కలుగుతాయి. ధనుస్సురాశి, పుర్వాషాడ నక్షత్రం నందు జన్మించిన వారి నక్షత్ర దోష ఉపశమనం కోసం కోరుమిల్లి - సోమేశ్వర లింగము నకు అభిషేక శాంతులు నిర్వహించుతారు.
7. కోటిపల్లి - శ్రీ రాజరాజేశ్వరీ సమేత ఛాయ సోమేశ్వర లింగము (దక్షిణ క్షేత్రం): పావన గౌతమీ నదీ తీరాన శ్రీ రాజరాజేశ్వరీ సమేత ఛాయ సోమేశ్వర స్వామి ఆలయం ఉంది. ఇది అష్ట సోమేశ్వర ఆలయాలలో దక్షిణ క్షేత్రంగా ప్రతితీ.
మకర మరియు కుంభ రాశి,ధనిష్ట, శతభిషంనందు జన్మించిన వారి నక్షత్ర దోష ఉపశమనం కోసం కోటిపల్లి - సోమేశ్వర లింగము నకు అభిషేక శాంతులు నిర్వహించుతారు.
8. దంగేరు - శ్రీ ఉమా సమేత సోమేశ్వర లింగము (ఆగ్నేయం క్షేత్రం): ఇక్కడ కశ్యప మహర్షి ప్రథమ పూజ గావించినాడు. మీన రాశి, ఉత్తరాబాద్ర నందు జన్మించిన వారి నక్షత్ర దోష ఉపశమనం కోసం దంగేరు లోని సోమేశ్వర లింగము నకు అభిషేక శాంతులు నిర్వహించుతారు.