🌸ఈ ఆలయాన్ని హొయసల రాజు వీర బల్లాల II సేనాని అమృతేశ్వర దండనాయక 1196CE లో నిర్మించారు. ఆలయ వ్యవహారాలను చూసేందుకు ఆలయం చుట్టూ 24 బ్రాహ్మణ కుటుంబాల బ్రాహ్మణపురిని కూడా ఏర్పాటు చేశాడు.
🌿ఈ అమృతేశ్వర ఆలయం భద్ర నది రిజర్వాయర్‌కు సమీపంలో నిర్మించబడిన ఏకకూట శివాలయం. దేవాలయ ప్రహరీగోడ మీద చుట్టూ సమాన-అంతరాల వృత్తాకార శిల్పాలతో అలంకరించబడి ఉండటం ప్రత్యేకాకర్షణ.
🌸హొయసల-చాళుక్యుల అలంకార శైలిలో మంటపంలోన మెరుస్తున్న నల్లని స్తంభాల వరుసలు కనువిందు చేస్తాయి. మంటపంలో అనేక లోతైన-గోపురం లోపలి సీలింగ్ బేలు ఉన్నాయి, ఇవి వివరణాత్మక పూల/రేఖాగణిత డిజైన్‌లతో అలంకరించబడ్డాయి.
🌿బయటి మంటపం బయటి గోడపైన హిందూ ఇతిహాసాల వర్ణనలతో మొత్తం 140 ప్యానెల్ శిల్పాలు ఉన్నాయి. రామాయణ దృశ్యాలు 70 పలకలపై దక్షిణం వైపు గోడపై చెక్కబడ్డాయి, అసాధారణంగా కథ మొత్తం యాంటీ క్లాక్‌వైస్ దిశలో ఉంటుంది.
🌸ఉత్తరం వైపు గోడపై 25 ప్యానెల్లు కృష్ణుడి జీవితాన్ని వర్ణిస్తాయి మరియు మిగిలిన 45 ప్యానెల్లు మహాభారతంలోని సన్నివేశాలను వర్ణిస్తాయి. ఈ వర్ణనలు అన్నీ సవ్యదిశలోనే ఉంటాయి.
🌿ముఖ్య మందిరం చతురస్రాకారంలో ఉండి విమానాన్ని (గోపురం) కలిగి ఉంది, ఇది ఏడు వరుసల చతురస్రాకారపు కీర్తిముఖాలను (రాక్షస ముఖాలు) సూక్ష్మ అలంకార గోపురాలతో ఉంది.
🌸వీటిలో ప్రతి కీర్తిముఖాలలో రుద్రుని రూపం ఉంటుంది. పైభాగంలో ఉన్న అసలు రాతి కలశం కాకుండా లోహ కలశం ఉంది.
గర్భగుడిని మంటపానికి కలిపే దగ్గర సింహంతో పోరాడుతున్న "సాలా" యొక్క అసలు హోయసల చిహ్నం ఉంది.
🌿కన్నడ జానపద కథల ప్రకారం సాలా (యువకుడు) తన జైన గురువు సుదత్తాను సింహం దాడి చేయబోతే, ఇప్పుడు సోసేవురు అని పిలవబడే అంగడి వద్ద ఉన్న వాసంతిక దేవత ఆలయం దగ్గర సింహన్ని కొట్టి చంపి రక్షించాడు.
🌸"హొడి"(కొట్టడం) అనే పదం పాత కన్నడలో "హోయ్" అని, అందుకే దీనికి "హోయ్-సాలా" అని పేరు వచ్చింది. ఈ కథ మొదట విష్ణువర్ధన (1117 CE) యొక్క బేలూర్ శాసనంలో ఉంది. హోయసల చిహ్నం యోధుడు సాలా, సింహం మధ్య జరిగిన పోరాటాన్ని చూపుతుంది,
🌿ఈ దేవాలయంలో ప్రతిష్టించబడిన శివలింగం నేపాల్‌లోని గండకి నది నుండి తీసుకురాబడినది. కుడివైపున వేరుగా కట్టిన గుడిలో శారదా దేవి యొక్క అందమైన మూర్తి ప్రతిష్టించబడింది.
🌸గర్భగుడికి ఎదురుగా మంటపంలో నంది ఉంది. నంది బలం, భారం మోసే సామర్థ్యం మరియు పురుషత్వాన్ని సూచిస్తుంది.
🌿ఆలయంలోని ఇంకొక ముఖ్యమైన ఆసక్తికరమైన అంశం ఏమిటంటే, ఆలయంలోని దీపం గత 200 సంవత్సరాలపైగా నిరంతరంగా వెలుగుతూనే ఉంది...స్వస్తి.