అపర ఏకాదశి! ఇలా చేస్తే విశేష ఫలితం

ఏకాదశి హైందవ సంప్రదాయంలోని ఓ విశిష్టమైన తిథి. కాలం ఎంత మారినా… అప్పటి పరిస్థితులను బట్టి అందరూ జీవితంలో పరుగులు పెట్టక తప్పదు. ఇలాంటి ఒత్తిడి మధ్య… పక్షానికి ఒక రోజు పూర్తిగా దైవధ్యానానికి కేటాయించే సందర్భంగా ఏకాదశి మారుతుంది. అంతేకాదు! ప్రతి పదిహేను రోజులకు ఓసారి ఉపవాసం ఉండటం మంచిదంటూ వైద్యులు చెబుతూ ఉంటారు. అలా చూసుకుంటే, ఇది ఆరోగ్యానికి కూడా మేలు చేసే విధానం. ఇక ఈ రోజు జాగరణతో రాత్రంతా మేలుకుని భగవన్నమా స్మరణలో మునిగితేలడం మరో విశేషం! ఇలా జపం, ఉపవాసం, జాగరణలతో సాగే అద్భుతమైన తిథి ఇది! 

ప్రతి పదిహేను రోజులకు ఓసారి వచ్చే ఏకాదశి తిథికి మరింత ప్రత్యేకతను కల్పిస్తూ… ఏడాది పొడవునా ఉండే ఒకో ఏకాదశికీ ఒకో పేరు పెట్టారు పెద్దలు. అలా వైశాఖ బహుళ ఏకాదశిని ‘అపర ఏకాదశి’ అని పిలుస్తారు. ఈ రోజును కొన్ని ఉత్తరాది రాష్ట్రాల్లో ‘భద్రకాళి జయంతి’గా జరుపుతారు. దక్షయజ్ఞ సమయంలో శివుని భార్య సతీదేవి తనకు జరిగిన అవమానాన్ని తట్టుకోలేక, అగ్నికి ఆహుతి అయిపోతుంది. ఆ సమయంలో ఉగ్రుడైన పరమేశ్వరుడు, తన జటాజూటం నుంచి భద్రకాళిని సృష్టించాడు. దుష్టసంహారం చేసే ఈ భద్రకాళి, అమ్మవారి ఉగ్రరూపాన్ని తలపించినా… భక్తులకు మాత్రం శాంతమూర్తే! ఆ తల్లి ఈ రోజునే అవతరించిందని ఓ నమ్మకం. అందుకే ఈ రోజు భద్రకాళి పూజ జరుగుతుంది. 

ఒడిషాలో జలకృద ఏకాదశి పేరిట జగన్నాథునికి ప్రత్యేక పూజలు నిర్వహిస్తారు. ఇక మిగతా చోట్ల అపర ఏకాదశి పేరుతో విష్ణుమూర్తి ఆరాధన జరుగుతుంది. అపర అంటే చాలా అర్థాలే వినిపిస్తాయి. వేదాంతంలో పరం అంటే ఆధ్యాత్మికం అనీ, అపర అంటే లౌకికమైన అని అర్థం. ఈ అపర ఏకాదశితో సాంసారిక కష్టాలు కూడా నెరవేరిపోతాయని ఈ అర్థానికి సూచన కావచ్చు. 

అపర అంటే శిశువుని కప్పి ఉండే మాయపొర అని కూడా అర్థం వస్తుంది. అపర ఏకాదశి రోజు భగవదారాధనలో మునిగితే… మన మనసుని కమ్ముకుని ఉన్న మాయ కూడా తొలగిపోతుందనే సూచనేమో! అపర ఏకాదశి గురించి సాక్షాత్తు విష్ణుమూర్తి, ధర్మరాజుతో చెప్పిన మాటలే పై అర్థాలకు బలం చేకూరుస్తాయి. ‘అపర ఏకాదశి రోజున తనను నిష్ఠగా పూజిస్తే… గొడ్డలితో చెట్టుని నరికినట్టుగా, అగ్ని అడవిని దహించేసినట్టుగా, సూర్యుడు చీకటి చీల్చిపారేసినట్టుగా మన పాపాలన్నీ నశించిపోతాయని’ చెబుతారు. 

ఇతర ఏకాదశి రోజుల్లాగానే అపర ఏకాదశి నాడు కూడా దశమి నాటి సాయంకాలం నుంచి ఉపవాసాన్ని ఆరంభించాలి. ఏకాదశి రోజు తలార స్నానం చేసి ఇష్టదైవాన్ని పూజించి ఆ రోజంతా ఉపవాసాన్ని ఆచరించాలి. వండిన పదార్థాలను, బియ్యంతో చేసిన ఆహారాన్ని త్యజించాలి. రాత్రి వేళ జాగరణ ఉంది, ద్వాదశ ఘడియల్లో పాలు తాగి ఉపవాసాన్ని విరమించాలి. ఈ ప్రక్రియ అంతా కుదరకపోయినా, ఏకాదశి ఉన్న రోజు మాత్రం పాలు, పండ్లతో గడుపుతూ ఉపవాసం ఉండే ప్రయత్నం చేయాలి.

మీరు ప్రతి దానికీ "అవును" అంటుంటే, మీకు లక్ష్యాలు ఉన్నా అవి పక్కన పడిపోతాయి

మీరు ప్రతి ఒక్కరి మాటకు “అవును” అనడం అంటే — ఎవరైనా ఏదైనా అడిగినప్పుడు, అవునని ఒప్పుకోవడం, వారి పని చేయడం, వారికి సహాయం చేయడం. ఇది మంచి లక్షణం అనిపించవచ్చు, కానీ దీని వల్ల కొన్ని ప్రమాదాలు ఉన్నాయి:

### 1. **మీ లక్ష్యాలు పక్కన పడిపోతాయి**

మీ జీవితంలో మీకే ప్రత్యేకమైన కొన్ని లక్ష్యాలు ఉండాలి — చదువు, ఉద్యోగం, వ్యాపారం, ఆరోగ్యం, ఆర్థిక స్వతంత్రత లాంటివి. కానీ మీరు ఎప్పటికప్పుడు ఇతరుల కోరికలకే సమాధానమిస్తుంటే, మీరు మీ లక్ష్యాల కోసం టైం, శక్తి, దృష్టి వెచ్చించలేరు. అంతే కాదు, మీరు ఇతరుల పనులకే బానిసలవుతారు.

### 2. **ప్రత్యేకత కోల్పోతారు**

ఎవరు ఏం అడిగినా “అవును” అనడం వల్ల, మీరు “కావలసినవాళ్లలో ఒకరు” అవుతారు, కాని “అవసరమైనవాడు” కాదని భావించబడతారు. అంటే, మీరు విలువ కోల్పోతారు.

### 3. **ఇతరుల అవసరాల ప్రకారంగా మిమ్మల్ని వారు ఉపయోగిస్తారు**

మీరు లక్ష్యాలు లేకుండా ఉంటే — మీరు ఏదైనా సెట్ చేయకుండా, దిశ లేకుండా ఉంటే — అప్పుడే ఇతరులు వారి ప్రయోజనం కోసం మిమ్మల్ని ఉపయోగించుకునే అవకాశం ఎక్కువ. వాళ్లు చెప్పిన పనులు మీరు చేస్తూ, వాళ్ల కోసమే జీవిస్తున్నట్టవుతుంది.

---

### ఉదాహరణగా:

మీరు ఒక మంచి ఉద్యోగం సాధించాలి అనుకుంటున్నారు అనుకోండి. కానీ ఎవరైనా మీ స్నేహితుడు ప్రతిరోజూ బయటకి పిలుస్తుంటే — మీరు “అవును” అని చెప్పడం వల్ల చదువుకోలేరు. చివరికి ఆయనతో కలిసి టైం వేస్ట్ చేసేసి, మీ లక్ష్యం మిస్ అయిపోతుంది.

---

### ముగింపు:

**ప్రతి దానికీ “అవును” అనకూడదు. మీరు “లేదు” అనడం నేర్చుకోవాలి.

మీకు స్పష్టమైన లక్ష్యాలు ఉండాలి. అప్పుడు మీరు ఎటు వెళ్లాలో మీరే నిర్ణయించగలుగుతారు. లేనిపక్షంలో, ఇతరులే మిమ్మల్ని తోసిన దిశకి మీరు వెళ్లిపోతారు.**

అన్న ప్రాశన ఎప్పుడు చేయాలి? ఎందుకు చేయాలి? ఎలా చేయాలి? వివరంగా చెప్పండి.

అన్న ప్రాశనం అనేది బిడ్డకు మొదటిసారి బియ్యం లేదా ఘనాహారం ఇచ్చే శుభకార్యంగా భారతీయ సంస్కృతిలో చేసేది. దీన్ని సంస్కృతంలో "అన్నప్రాశన" అని అంటారు. దీని గురించి వివరంగా చూద్దాం:

*1. అన్న ప్రాశన ఎప్పుడు చేయాలి?*

సాధారణంగా బిడ్డ 6 నెలల వయస్సు చేరిన తర్వాత ఈ కార్యక్రమం చేయడం ఆనవాయితీ.

కొన్నిసార్లు ఇది 6వ నుండి 8వ నెల మధ్యలో చేస్తారు.

పురుషుల‌కు 6వ నెల, స్త్రీల‌కు 5వ నెల లేదా 7వ నెల అనేది కొన్ని ఆచారాల ప్రకారం చెప్పబడుతుంది.

ముహూర్తం చూసుకుని, పండితుల సలహాతో మంచి తిథి, నక్షత్రం చూసి ఈ కార్యక్రమాన్ని నిర్వర్తిస్తారు.

*2. ఎందుకు చేయాలి?*

మొదటి 6 నెలలు తల్లి పాలు లేదా సరిగ్గా పాలు మాత్రమే పోషణకారకమైనవి.

6 నెలల తర్వాత శిశువు శరీరానికి మరిన్ని పోషకాల అవసరం ఉంటుంది. అందుకే బిడ్డకు ఘనాహారాన్ని మొదటిసారి పరిచయం చేయడం అవసరం.

ఇది ఆరోగ్యపరంగా ముఖ్యమైనదే కాకుండా, సాంప్రదాయ పరంగా శుభ కార్యంగా భావిస్తారు.

పాపా ఆరోగ్యంగా ఎదగాలని ఆశిస్తూ బంధువుల మధ్య ఈ శుభకార్యాన్ని నిర్వహిస్తారు.

*3. ఎలా చేయాలి?*

1. శుభ ముహూర్తంగా నిర్ణయించుకుని, ఆలయంలో లేదా ఇంట్లో కార్యక్రమాన్ని నిర్వహిస్తారు.

2. బిడ్డను స్నానపుచేసి, కొత్త బట్టలు వేసి, మెడలో తాళిబొట్టు లేదా రక్ష (బంగారు/వెండి గొలుసు) వేస్తారు.

3. పూజారి ఆశీర్వాదంతో, దేవుని పూజ చేసి, బిడ్డకు మొదటిసారి బియ్యం (అన్నం) తినిపిస్తారు.

4. పాయసం, సాధారణ అన్నం, బనానా పేస్ట్, లేదా గెహూని రవ్వ పాయసం వంటివి మొదట తినిపిస్తారు.

5. మొదట తల్లి లేదా తండ్రి, తరువాత పెద్దవాళ్లు చిన్న మొత్తంలో తినిపిస్తారు.

6. అనంతరం బంధువులు బిడ్డకు ఆశీర్వాదాలు ఇస్తారు.

<script async data-uid="17e2076424" src="https://telugupatham.kit.com/17e2076424/index.js"></script>

మనసు మారితే జీవితం మారుతుంది

ఒకప్పుడు రాజశేఖర్ అనే రాజు ఉండేవాడు. అతనికి అపారమైన సంపద, గొప్ప రాజ్యం, మంచి కుటుంబం, చుట్టూ వేలాది ప్రజల ప్రేమ కూడా ఉండేవి. కానీ ఏనాడూ ఆనందంగా ఉండడు. ప్రతీ రోజు అతని ముఖం మీద ఆవేదన, అసంతృప్తి కనపడేది.

ఒకరోజు మంత్రివర్యుడు అతని దగ్గరికి వచ్చి అడిగాడు,

"రాజా గారు! మీకు ఉన్నదాన్ని చూస్తే దేవతలు కూడా ఇష్టం పడతారు. మరి మీరు అసంతృప్తిగా ఎందుకు ఉన్నారు?"

రాజశేఖర్ నిదానంగా చెప్పాడు,

"నాకు చిన్నప్పుడు గురువు ఒక మాట చెప్పారు — 'అసంతృప్తి ఉండే మనిషే ఎదుగుతాడు. తృప్తి అనేది ఎదుగుదలను ఆపేస్తుంది.' అప్పటినుంచి నేను సంతృప్తిగా ఉండకూడదని నాకే నన్ను నమ్మించుకున్నాను."

ఆ మంత్రివర్యుడు చిరునవ్వు ఆడించి అన్నాడు,

"రాజా గారు, మీరు తప్పుడు అర్థం చేసుకున్నారు. *అభివృద్ధికి ఆశ ఉండటం* తప్పు కాదు. కానీ మీరు *ఆనందాన్ని తాకేయడం* తప్పు. అసంతృప్తి నిన్ను నాశనం చేస్తోంది."

ఆ రోజునుంచి రాజశేఖర్ బతకడం, ఆస్వాదించడం మొదలుపెట్టాడు. అవసరమైనపుడు ఎదగాలని ప్రయత్నించేవాడు. కానీ అప్రయోజనమైన అసంతృప్తిని వదిలేశాడు.

---

**మోరల్**: మనం ఎప్పుడో ఒకప్పుడు అసంతృప్తి మనకు మంచిదనుకొని దానిని ఎంచుకుంటాము. కానీ నిజానికి, అది మన హృదయానికి భారమే అవుతుంది.

108 సార్లు పలికే గంట!

ఏ దేవాలయంలో గంట అయినా ఒకసారి మోగిస్తే రెండు లేదా మూడు పర్యాయాలు ప్రతిధ్వదిస్తుంది. ఇది అందరికీ తెలిసిన విషయమే. అయితే కొద్దిమందికి మాత్రమే తెలిసిన విషయం మరొకటి -ఉంది. గంటను ఒక్క పర్యాయం మోగిస్తే 108 సార్లు ప్రతిధ్వనించడం. ప్రకాశం జిల్లా చినగంజాం మండలం సంతరావూరు గ్రామంలోని శ్రీపార్వతీ సమేత రామలింగేశ్వరస్వామి ఆలయం గర్భగుడి లోని గంటను ఒకసారి మోగిస్తే ఏకంగా 108 పర్యాయాలు ప్రతిధ్వనిస్తుంది. ఆ ప్రతిధ్వనిలో ఓంకారం స్పష్టంగా వినిపిస్తుంది. కాశీలోని విశ్వ -నాధుని ఆలయం, సంతరావూరులోని శివాలయం -లో ఉన్న గంటలు మాత్రమే ఈవిధంగా ఓంకారాన్ని పలుకు తాయి. ఈ రెండు అలా యాల్లోని గంటలను తయారు చేసిన వ్యక్తి ఒక్కరు.

12వ శతాబ్దంలో గుంటూరు అమరావతి మొదలు తిరుపతి పట్టణం దాకా చోళరాజు ఆధీనంలో -పరిపాలన సాగేది. చోళరాజు తన హయాంలో ఎన్నో ఆలయాలను -నిర్మించాడు. సంతరావూరు శివారు

రామలింగేశ్వర ఆలయంలో గంట

రామలింగేశ్వర ఆలయం

లో శ్రీ పార్వతీ సమేత రామలింగేశ్వర స్వామి ఆలయాన్ని నిర్మించారు. ఇక్కడి స్వయంభువు. ఈ ఆలయానికి రెండ గం ఈ ఆలయానికి రెండు కత లు ఉన్నాయి. రెండు నందులు ఉండడ మొకటైతే, బయటినుంచి కూడా గర్భీగుడిలో దేవుడి కోసం వెలిగించిన దీపాన్ని చూడగల గడం. ఈ ఆలయంలో శిల్పకళా నైపుణ్యం

"గతం నేర్పిన పాఠం"

ఒక చిన్న ఊరిలో అనిత అనే అమ్మాయి ఉండేది. ఆమె చిన్నప్పటి నుంచి పుస్తకాలు చదవడం, సమస్యలు పతిరీహరిస్తూ ఆలోచించడంలో ఆసక్తి ఉండేది. కానీ స్కూల్లో చదువుని పెద్దగా ఎవరూ ప్రోత్సహించేవారు కాదు. అయినా అనిత చిన్న చిన్న విషయాలను గమనించేది — ఊరిలో డాక్టర్ ఎలా పనిచేస్తాడో, టీచర్ ఎలా పాఠం చెబుతాడో, నాన్నమ్మ ఏవిధంగా మందులు తయారు చేసేదో. ఈ అనుభవాలన్నీ తక్కువగా కనిపించినా, ఆ పసిపాప మనసులో గాఢంగా నిలిచిపోయాయి.

పెద్దయ్యాక, అనిత *"మంచి డాక్టర్ అవ్వాలి"* అనుకుంది. ఎందుకంటే — చిన్నప్పటి నుండి తాను గమనించిన అనుభవాలన్నీ — ఇతరులకు ఉపకారం చేసే ఆలోచనలు, చికిత్స చేసే నైపుణ్యం — ఇవన్నీ కలిపి తాను తీసుకున్న నిర్ణయం అది. ఎట్టకేలకు, అనిత మంచి డాక్టర్ అయి, తన ఊరి ప్రజలకు మంచి సేవ చేసింది.

ఈ కథలో మనం చూడవచ్చు — చిన్నప్పటి అనుభవాలు, గమనికలు, మన ఆలోచనలు అన్నీ కలిసి భవిష్యత్తు నిర్ణయాలను ప్రభావితం చేస్తాయి. వాటిని బాగా అనుసంధానించగలిగితే మన జీవితం మంచి దిశలో వెళుతుంది.

మోహిని దేవాలయం “ర్యాలీ”

ముందు పురుష రూపం, వెనక స్త్రీ రూపం కలిగి ఉన్న ఏకైక ఏకశిలా సాలగ్రామ శిలా మూర్తి జగన్మోహిని కేశవ స్వామి వారి
ఏకైక దేవాలయం తూర్పు గోదావరి జిల్లా ఆత్రేయపురం 'ర్యాలీ'లో ఉన్నది.

ప్రకృతి మాత ముద్దుబిడ్డ కోనసీమ అందాన్ని చూసి పరవశించిపోవడం మన వంతైతే జగన్మోహిని రూపంలో ఉన్న విష్ణుమూర్తి ఏకంగా స్థాణువయ్యాడట. ఇక్కడ తలలో పువ్వు పోగొట్టుకున్న జగన్మోహిని, బదిలీ కోరిన భక్తుల కోర్కెను ఇట్టే తీరుస్తుందని భక్తుల విశ్వాసం.  చెరొక చోట ఉద్యోగం చేసే భార్యాభర్తలను ఒక చోటికి చేర్చడంలో ఈదైవంచూపే కారుణ్యం కొనియాడదగినది.  ఈ అరుదైన యాత్రాస్థలం మన రాష్ట్రంలోనే గోదావరి గట్టున ఉంది.

ఎక్కడ ఉంది?

ఆంధ్రప్రదేశ్‌లోని తూర్పుగోదావరి జిల్లా ఆత్రేయపురం మండలంలో ఉంది. ఈ ప్రాంతాన్ని కోనసీమ అంటారు. నిండైన కొబ్బరి చెట్లకు కోనసీమ ప్రసిద్ధి. ఇది పూర్తిగా వ్యవసాయ ఆధారిత ప్రాంతం. గోదావరి ఉపనదులు ఇక్కడ ప్రవహించడంవల్ల ఈ ప్రాంతం సాక్షాత్తూ 'అన్నపూర్ణ'. ర్యాలిలో జగన్మోహిని రూపంలో విష్ణుమూర్తి కొలువై ఉన్నాడు. ఇది ఏకశిలా విగ్రహం. ఇటువంటి శిలను సాలగ్రామ శిల అంటారు. ఈ విగ్రహం పొడవు ఐదు అడుగులు. వెడల్పు మూడు అడుగులు. విగ్రహానికి ముందువైపు విష్ణుమూర్తి, వెనుకవైపు జగన్మోహిని. ఇటువంటి విచిత్రమైన దేవాలయం మరెక్కడా లేదేమో? నల్లరాతి శిల్పం కావడం వల్ల ఈ విగ్రహం కంటికింపుగా ఉంటుంది. ఇందులోని శిల్ప సౌందర్యం వర్ణనాతీతం. నఖశిఖ పర్యంతం అందంగా ఉంది అని చెప్పడానికి ఇది నిజమైన నిదర్శనం. కాలి గోళ్ళు, చేతి గోళ్ళు నిజంగా ఉన్నాయా? అనిపించేలా అద్భుతంగా మలిచాడు శిల్పి. అదేవిధంగా 'శిఖ' జుట్టు వెంట్రుకలు చెక్కిన తీరు చూస్తే ఇది శిల్పమా, నిజంగా జుట్టు ఉందా? అనిపించేలా, చెక్కిన శిల్పి నిజంగా ధన్యుడే,!. ఈ విగ్రహం పాదాల దగ్గర నుంచి, నీరు నిరంతరాయంగా ప్రవహిస్తూ ఉంటుంది.అది 'విష్ణు పాదోధ్బవియైన గంగ' అనే ఆధ్యాత్మిక నమ్మకం. ఆమాట పక్కన పెడితే,, శిలల్లో 'జలశిల' అనే దాన్నుంచి నీరు నిరంతరం విష్ణుమూర్తి పాదాలను కడుగుతూ ఉంటుందని భక్తుల విశ్వాసం. గుడిప్రాంగణమంతా దశావతారాలకి సంబంధించిన శిల్పాలు కొలువై ఉన్నాయి.

ఎప్పుడు నిర్మించారు?

ర్యాలి ప్రాంతం 11వ శతాబ్ది సమయంలో పూర్తిగా అరణ్యం. ఆ ప్రాంతాన్ని పరిపాలిస్తున్న చోళ చక్రవర్తి రాజా విక్రమ దేవుడు, ఈ ఆలయాన్ని నిర్మించాడు. తరువాతి రోజులలో దీనిని పునరుద్ధరించారు.

ఎలా చేరుకోవాలి?

ర్యాలిని దర్శించడానికి ఉత్తర భారతంనుంచి వచ్చే యాత్రికులు విశాఖపట్నం మీదుగా (ఐదవ నెంబర్‌ జాతీయ రహదారి)తుని, అన్నవరం, రాజమండ్రి చేరుకోవాలి. రాజమండ్రి నుంచి ధవళేశ్వరం బ్యారేజీ మీదుగా వెళ్ళి, బొబ్బర్లంక దగ్గర ఎడమవైపు తిరగాలి. బొబ్బర్లంక మీదనుంచి లొల్లమీదుగా మెర్లపాలెం దగ్గర కుడివైపుకి తిరిగితే ర్యాలి చేరుకుంటాం.

విజయవాడ వైపు నుంచి వచ్చేవారు రావులపాలెం (ఐదవ నెంబర్‌ జాతీయ రహదారి), దగ్గర కుడివైపుగా తిరిగి మెట్లపాలెం దగ్గర ఎడమవైపు తిరిగితే ర్యాలి చేరుకోవచ్చు.

ర్యాలి ప్రాధాన్యత!

గోదావరి జిల్లా
ప్రాంతంలో(రాలి-అంటేపడిపోవటం.అదేమార్పుచెంది 'ర్యాలి' గామారింది. '. ఈ ప్రాంతాన్ని పూర్వం 'రత్నపురి' అని పిలిచేవారు. భాగవత కధ ప్రకారం... దేవతలు, దానవులు అమృతం కోసం పాలసముద్రాన్ని చిలకడం ప్రారంభించారు. వాసుకి అనే పాముని తాడుగా, మంధర గిరిని కవ్వంగా చేసుకుని, తలవైపు రాక్షసులు, తోకవైపు దేవతలు నిలబడి సముద్రాన్ని చిలికారు. అందులోంచి చంద్రుడు, కామధేనువు, కల్పవృక్షం, లక్ష్మీదేవి, విషం... ఇలా వరుసగా వచ్చిన తరువాత చిట్టచివరకు ధన్వంతరి అమృతకలశంతో ప్రత్యక్షమయ్యాడు. దేవదానవులిరువురూ దాని కోసం పోటీ పడుతుండగా, విష్ణుమూర్తి జగన్మోహిని రూపంలో వచ్చి, అమృతం దానవులకి అందకుండా దేవతలకు మాత్రమే అందజేసి ముందుకు నడుస్తుండగా, వెనుకనుంచి విష్ణువుని చూసి జగన్మోహినిగా భ్రమచెందిన శివుడు విష్ణుమూర్తి చెయ్యిపట్టుకోగానే ఉలికిపాటుతో విష్ణువు వెనుకకు తిరిగాడు. ఆ సమయంలో సిగలోంచి ఒక పువ్వు రాలిపడింది. ఆ కారణంగా ఆప్రాంతానికి 'ర్యాలి' అని పేరు వచ్చిందని స్థలపురాణం. విష్ణువుని చూసిన శివుడు స్థాణువులా నిలబడిపోయాడని అందుకే శివాలయం, వైష్ణవాలయం ఎదురెదురుగా ఉంటాయని స్థానికులు చెప్తారు. అలా వెనుకకు తిరిగిన విష్ణుమూర్తి ముందువైపు పురుషుడిగానూ, వెనుక జగన్మోహిని రూపంలోనూ ఉంటాడు.

తిక్కన చెప్పినట్లు ఇక్కడ హరిహరనాధ తత్వం కనిపిస్తుంది. విష్ణుమూర్తి జగన్మోహినీకేశవస్వామిగాను, శివుడు ఉమాకమండలేశ్వరుడుగాను భక్తుల నీరాజనాలు అందుకుంటున్నాడు. ఇక్కడి శివలింగాన్ని ప్రతిష్ఠచేసేటపుడు బ్రహ్మదేవుడు తన కమండలంలోని జలంతో మంత్ర పూతం కావించాడని స్థలపురాణం. అదే విధంగా జగన్మోహినీకేశవస్వామి విగ్రహాన్ని కూడా మంత్రపూర్వకంగా ప్రతిష్ఠించారని చెబుతారు. గుడిలోని పూజారులు నూనె దీపం సహాయంతో విగ్రహం గురించి వివరిస్తూ అణువణువూ చూపిస్తారు.

"చెదరిన జ్ఞాపకాలలోంచి చిగురించిన జీవితం"

సరే, ఇదే భావనతో ఒక చిన్న కథ చెప్తాను.

ఒక ఊర్లో రాజు ఉండేవాడు. ఆ రాజుకి చిన్నప్పటి నుండి తన మిత్రుడి తోడుంది. ఇద్దరూ కలసి ఎన్నో ఆటలు ఆడారు, కలలు కంటూ పెరిగారు. కానీ రోజులు మారాయి. రాజు రాజ్యభారం తీసుకున్నాడు, మిత్రుడు మాత్రం అలానే తన చిన్నప్పటి అలవాట్లలోనే ఉండిపోయాడు. ఒక్కరోజు, రాజుకు ఒక పెద్ద యుద్ధం ఎదురయ్యింది. ముందుకు సాగి రాజ్యాన్ని కాపాడాలి. కానీ మిత్రుడు ఎప్పటికీ రాజుకి, "నీవు చిన్నప్పుడు ఎలా ఉన్నావో గుర్తుందా? మనం ఆ కాలాన్ని వదలకూడదు" అని చెబుతూనే ఉండేవాడు.

రాజు ఆలోచించాడు. "నేను చిన్నప్పటి జ్ఞాపకాల్ని, మిత్రుడిని ప్రేమిస్తున్నా. కానీ నేను ఎప్పటికీ వాటినే పట్టుకొని ఉండితే, నా ప్రజల భవిష్యత్తును నిర్మించలేను." అని తెలుసుకున్నాడు. చివరకు రాజు తన మిత్రుని ఆశీర్వదించి, గుండె నిండా బాధతో కానీ ధైర్యంగా ముందుకు సాగిపోయాడు. ఆ సమయంలో అతనికి అర్థమైంది — కొన్ని సంగతులను వదిలిపెట్టడం అనేది వెన్నెలవంటి మార్గాన్ని తెరుస్తుంది.

#తెలుగుపథం

"మనసు మంచిదైతే తప్పు కాదు"

ఒక గ్రామంలో రామయ్య అనే మంచి మనసున్న రైతు ఉండేవాడు. ఒకరోజు అతని మిత్రుడు సీతయ్య తీవ్ర ఆర్థిక సమస్యల్లో చిక్కుకున్నాడు. సీతయ్యను కాపాడాలని రామయ్య తపన పడ్డాడు. తన పొలం బంగారు ఉంగరాన్ని అమ్మి, సీతయ్యకు డబ్బు ఇచ్చాడు. కానీ సీతయ్య ఆ డబ్బును వ్యర్థ వ్యయాల్లో ఖర్చు చేసి, మరల అప్పుల్లో మునిగిపోయాడు.

గ్రామవాళ్లు రామయ్యను చూచి —

"నీవు నీ ఆస్తి పోగొట్టుకున్నావు, ఆ మిత్రుడు నిన్ను మోసం చేశాడు" అని అన్నా రు.

కానీ రామయ్య చెప్పాడు —

"నేను అతనికి సహాయం చేయాలన్నది నా మనసు. నాకు ఉద్దేశం మంచిదే. ఫలితం ఎలా వచ్చినా నేనేమీ పాడుచేసినట్టు కాదు."

ఇదీ ఆ మాటలోని సారాంశం: రామయ్య చేసిన పని ఆలోచించకుండా, కొంత మూర్ఖంగా ఉన్నా… అతని ఉద్దేశం మంచి.

"మనసే మిత్రుడు, మనసే శత్రువు"

ఒకప్పుడు ఒక చిన్న ఊరిలో రాముడు అనే యువకుడు ఉండేవాడు. ఆయన మంచి మృదుస్వభావం కలవాడు. కానీ ఒక చిన్న బలహీనత ఉంది — *ఆయన మనస్సు ఎప్పుడూ భయాలూ, అనుమానాలూ, బాధలతో నిండిపోయేది.* ఏ చిన్న పని మొదలుపెట్టినా, “ఇది నాకేం వస్తుందో?”, “నేను తప్పు చేస్తానేమో?”, “ఇవ్వాళ నా జీవితం చెడిపోతుందేమో?” అన్న ఆలోచనలు తినేసేవి.

ఒకసారి ఊరి పెద్దమనిషి రాముడిని పిలిచి ఇలా చెప్పాడు —

"రామూ! నీకు నిజమైన శత్రువు బయటే లేదు. నీ ఇంటి లోపలే ఉన్నాడు — అతను నీ మనసు. బయటవాళ్లు ఎవరూ నిన్ను చంపలేరు. కానీ నీవు రోజూ భయపడి, బాధపడుతూ బ్రతికితే, నీవే నిన్ను నశింపజేస్తావు."

ఆ మాట విని రాముడు బాగా ఆలోచించాడు. అప్పుడు అతనికి అర్థమయ్యింది — **మనస్సు ఎంత దుష్టంగా మారితే, మనే మన జీవితాన్ని నశింపజేస్తాం. మనస్సు శాంతంగా ఉంటే, జీవితమే శాంతమయమవుతుంది.**

ఆ రోజు నుంచి రాముడు తన మనసు నడిపించుకోవడం నేర్చుకున్నాడు. *భయాల్ని తక్కువ చేసి, ఆశలు పెంచాడు. అనుమానాల్ని వదిలి ధైర్యంగా ముందడుగు వేసాడు.* చివరికి ఆనందంగా, విజయవంతంగా జీవించాడు.

---

ఈ కథలో సారాంశం ఇదే — **మీ మనసే మీ జీవితాన్ని నిర్మించేది గానీ, నాశనం చేయేదీ గానీ అదే. దాన్నే జాగ్రత్తగా చూసుకోవాలి.**

మనసు తాకిన మాటలు

ఒకప్పుడు ఓ చిన్న గ్రామంలో అనిత అనే యువతి ఉండేది. ఆమె చాలా చక్కని మనసు కలిగినది కానీ తనకి ప్రపంచంపై పెద్దగా నమ్మకం ఉండేది కాదు. ఎవ్వరితోనూ తేలికగా కలవదు, తన భావాల్ని బయటపెట్టేది కాదు.

అలా ఒక్కరోజు ఆ గ్రామానికి అరుణ్ అనే యువకుడు కొత్తగా వచ్చాడు. అరుణ్ సహజంగా అందరితో ఆత్మీయంగా మాట్లాడేవాడు, కానీ అనితతో మాట్లాడేటప్పుడు మరింత సంయమనం, ఆదరణ చూపించేవాడు. ఆమె మౌనంగా ఉన్నా, ఆమెలో ఏదో లోతుగా అర్థం చేసుకునే ప్రయత్నం చేసేవాడు.

ఒక రోజు గ్రామం దగ్గర బజారులో అనితకి చిన్న ప్రమాదం జరిగింది. అందరూ తికమక పడిపోతుంటే అరుణ్ వచ్చి, తన చలువగా మాటలతో ఆమెను భరోసా కలిగించి, నెమ్మదిగా ఇంటికి చేర్చాడు. ఆ రోజు నుంచి అనితకి అరుణ్ మీద ఒక ప్రత్యేకమైన నమ్మకం పెరిగింది.

ఆమె గమనించింది — అరుణ్ ఎప్పుడూ తనను తక్కువగా మాట్లాడలేదు, తన తప్పులను చూపించకుండా సున్నితంగా అర్థం చేసుకునేలా ఉన్నాడు. అతడితో మాట్లాడినప్పుడు తన మనసు ప్రశాంతంగా అనిపించేది. భయాలు, సందేహాలు మరిచిపోవడంతో పాటు, తనపై తనకే తెలియని విశ్వాసం ఏర్పడింది.

అక్కడినుంచి అనితకు అర్థమైంది — నిజమైన ప్రేమ అనేది గొప్ప మాటల్లో కాదు,

నిన్ను ఎలా అర్థం చేసుకుంటారో, నిన్ను ఎంత సురక్షితంగా ఉంచతారో దాంట్లో ఉంటుంది.

"ఆగొచ్చు… కానీ ఆపకూ!"

ఒకసారి ఒక యువకుడు — పేరు ఆనంద్. అతనికి జీవితంలో ఏదైనా గొప్పవాడవాలని కోరిక. కానీ ఎన్నిసార్లు ప్రయత్నించినా, విజయాలు దూరంగా కనిపించేవి. ఉద్యోగం దొరకలేదు, వ్యాపారం ప్రారంభించితే నష్టపోయేవాడు. చివరికి అలసిపోయి, కొండ మీద ఉన్న ఒక మహాత్ముడిని దర్శించేందుకు వెళ్లాడు.

ఆనంద్ మహాత్ముడిని చూసి అన్నాడు —

‘‘స్వామీ, నేను ఎంత కష్టపడినా ఫలితం కనబడటం లేదు. నా మార్గం ఎక్కడ? భగవంతుడు ఎందుకు నన్ను వదిలేశాడు?’’

మహాత్ముడు చిరునవ్వు నవ్వి ఒక చిన్న కథ చెప్పారు.

‘‘ఒకసారి ఒక తోటలో మంచి బాగున్న మొక్కల్ని నాటాడు. వాటికి నీళ్లు పోశాడు, మట్టిని కలిపాడు. రెండు మొక్కల్లో  ఒకటి బంతి మొక్క. ఇంకొకటి వృక్షం మొక్క.

బంతి మొక్క కొన్ని రోజుల్లోనే పూసింది. అందమైన పువ్వులతో అందరినీ ఆకట్టుకుంది. కానీ కొద్ది వారాల్లోనే ఆ పువ్వులు కాలిపోయాయి, మొక్క కూలిపోయింది.

వృక్షం మొక్క మాత్రం తొలిసారిగా వేళ్లను లోతుగా పెంచుకుంది. పైకి ఎత్తు పెరగలేదు. ఏళ్లు గడిచాక, అది గొప్ప వృక్షంగా పెరిగి, ఎన్నో పక్షులకు ఆశ్రయమయ్యింది, ఎన్నో శాశ్వత ఫలాలను ఇచ్చింది.

నీవు ఆ వృక్షం లాంటివాడు. కాస్త కాలం పట్టవచ్చు. కానీ నీవు వేళ్లను బలపరుస్తున్నావు. కర్మను వదలకూ. భగవంతుడు నిన్ను మరిచిపోలేదు. సరైన సమయానికి నీవు ఫలిస్తావు.’’

ఆనంద్‌కు స్ఫూర్తి వచ్చింది. ఇంటికి తిరిగి వెళ్లి, మరింత నమ్మకంగా తన ప్రయత్నాలను కొనసాగించాడు. కొద్ది నెలలలోనే జీవితంలో మంచి మార్పులు వచ్చాయి.

---

అర్థం ఏమిటంటే — **కర్మను వదలకండి. భగవంతుడిపై భక్తి ఉంచండి. కాలం ఎంత చెడుగా ఉన్నా, సరైన సమయంలో మార్గం తట్టడి దొరుకుతుంది.

"ఆతృత కంటే ఆత్మవిశ్వాసం" ముఖ్యం

ఒకప్పుడు రాజు అనే కుర్రవాడు, రాము అనే అతని స్నేహితుడు ఉండేవారు. ఇద్దరూ బాల్య మిత్రులు. వాళ్లు ఇద్దరూ పాఠశాల ముగించాక, జీవితంలో ఏం చేయాలా అని ఆలోచించేవారు. రాము చాలా తొందరపడి, "నాకు ఉద్యోగం కావాలి, నాకు బాగా సెట్ అవ్వాలి" అంటూ తెగ పరుగులు పెట్టేవాడు. తన భవిష్యత్తు పూర్తిగా క్లియర్ అవ్వాలని కలగంటూ, తనను తాను ఒత్తిడిలో పెట్టుకునేవాడు.

అదే సమయంలో, రాజు మాత్రం శాంతగా ఉండేవాడు. "ఏం అయిందో అదే జరుగుతుంది. నేనూ నా బలం, నా ఆసక్తులను తెలుసుకుంటూ ముందుకు పోతాను" అని అనుకునేవాడు. చుట్టూ వాళ్లందరూ రాజును చూచి — "రాముడిలా చూస్తూ, నువ్వు ఎందుకు తొందరపడటం లేదు?" అని అడిగేవాళ్లు.

కానీ కొన్ని సంవత్సరాల తర్వాత, రాము ఉద్యోగంలో అటూ ఇటూ తిరగడం వల్ల అలసిపోయాడు. ఎందుకంటే తాను నిజంగా ఏం చేయాలో తనకు స్పష్టంగా తెలియకపోయింది. కానీ రాజు మాత్రం తనకు నచ్చిన పనులు చేసుకుంటూ, క్రమంగా తనకు తాను ఏం కావాలో తెలుసుకుని, చివరికి తాను కోరుకున్న జీవితాన్ని సాఫీగా నిర్మించుకున్నాడు.

ఆ సమయంలో రామూ రాజుని చూసి అర్థం చేసుకున్నాడు — "అవును, తొందరపడి అంతా ఒక్కసారిగా అర్థం చేసుకోవాలనుకోవడం అర్థంలేని పని. సర్దుబాటు చేసుకుంటూ వెళ్ళితే, సమయం వచ్చినప్పుడు అన్నీ తానే వచ్చి చేరతాయి."

*:** మనం తొందరపడకుండా, శాంతిగా మన మార్గంలో నడిస్తే, మనకవసరమైనదంతా సరైన సమయానికి మన చేతిలోకి వస్తుంది.

 - తెలుగుపథం

నువ్వు ఇప్పటివరకు ఇంతదూరం వచ్చావు. ఇప్పుడు వదిలేయాల్సిన సమయం కాదు. ముందుకు సాగు!

ఒకప్పుడు ఒక రైతు ఉండేవాడు. అతనికి పొలం చాలా  ఉండేది. ఎండలోనూ, వానలోనూ రోజూ కష్టపడి పనులు చేసేవాడు. ఓ సంవత్సరమో చాలా దారుణమైన కరవు  వచ్చింది. వర్షం పడలేదు. చాలా మంది రైతులు పొలాలు వదిలేసి ఊరుని వదిలి వెళ్లిపోయారు. కానీ ఆ రైతు మాత్రం ― "ఇంతకాలం నేను ఇక్కడ కష్టపడ్డాను. ఇప్పుడు వదిలేసుకుంటే నా కష్టం వృథా అవుతుంది" అని అనుకొని, మరింత కష్టపడ్డాడు. చివరికి ఆ రైతు ఆశ వమ్ముకాలేదు. వానలు వచ్చాయి, పంట బాగా పండింది.

ఈ కథలో అర్థం ఏమిటంటే — మనం ఏ పనిలో అయినా చాలా దూరం వచ్చేసినపుడు, కొంచెం ఇబ్బంది వచ్చినా ఆ సమయాన వదిలేయకూడదు. మన కష్టం చివరికి మంచి ఫలితాన్నిస్తుందనే నమ్మకంతో ముందుకు సాగాలి.

- తెలుగుపథం

ఆలోచనలే ఆయుధం!

ఒకప్పుడు విజయ్ అనే యువకుడు ఉండేవాడు. అతను ప్రతిదీ భయపడే వాడు. రాత్రి బయటకు వెళ్తే, "ఎవరైనా దొంగలు వస్తారా?", పని చేసే చోట "పని తప్పిపోతుందేమో?" అని ఎప్పుడూ ఆలోచించేవాడు. అతని మనస్సు ఎప్పుడూ చెడు జరిగే అవకాశాల మీదే దృష్టి పెట్టేది.

ఒకరోజు అతని స్నేహితుడు రామ్ అన్నాడు — "విజయ్, నీవు రోజూ చెడు జరగబోతుందని ఊహిస్తూ ఉంటే, నీ మనస్సు ఎప్పుడూ భయంతో నిండిపోతుంది. నిజానికి వాటిలో చాలా జరగవు కూడా. కానీ నువ్వు ఆలోచించడమే అసలు సమస్య."

ఆ మాటలు వినాక విజయ్ తన ఆలోచనలను మార్చుకోవాలని నిర్ణయించుకున్నాడు. ఒక్కొక్కటిగా ప్రతీ దానిలో మంచి జరుగుతుందని విశ్వాసంతో ఆలోచించసాగాడు. నెమ్మదిగా అతని భయం తగ్గింది. అతనికి మనశ్శాంతి వచ్చింది.

ఈ కథ చెప్పేది — మనం ఎలా ఆలోచిస్తామో, అలా మన భావోద్వేగాలు తయారవుతాయి. చెడును ఊహిస్తే భయం, మంచిని ఊహిస్తే ఆత్మవిశ్వాసం వస్తుంది.

వైశాఖ పురాణం - 5 వ రోజు పారాయణం

వైశాఖమాస విశిష్టత

నారదుని మాటలను విని అంబరీష మహారాజు నారదునితో నిట్లనెను. వైశాఖ మాసము యితర మాసములకంటె తపోధర్మాదులకంటె అధికము ఉత్తమము అని చెప్పిన మాట నాకు సరిగ అర్థము కాలేదు.

ఏ కారణము వలన వైశాఖము అన్నిటికంటె నుత్తమమైనదో వివరింపగోరుచున్ననని పలికెను.

అప్పుడు నారదుడిట్లు సమాధానము నిచ్చెను. మహారాజా! శ్రద్దగా వినుము. కల్పాంతకాలమున సృష్టి అంతమగు సమయమున దేవతలకును ప్రభువైన శేషశాయియగు శ్రీమహావిష్ణువు లోకములనన్నిటిని  తన యుదరమున నిలుపుకొని ప్రళయకాల సముద్రమున శయనించియుండెను.

జీవరూపమున అనేకత్వమునందిన తన మహిమను తనయందే ఉపసంహరించుకొని యుండెను. నిద్రాంతమున వేదములు శ్రీమహావిష్ణువును మేల్పొలిపినవి.

దయానిధియగు శ్రీమన్నారాయణుడు శ్రుతి ప్రబోధమున మేల్కొని తన యుదరమందున్న సర్వజీవలోకములను రక్షింపనెంచెను.

తన యుదరమున విలీనమైయున్న ప్రాణికోటికి తగిన కర్మ ఫలప్రాప్తికై సృష్టిని ప్రారంభింపవలయునను కోరిక కలుగగనే సర్వలోకాశ్రయమైన సువర్ణపద్మము ఆయన నాభి నుండి వెలువడెను.

విరాట్ పురుషునకి చెందినవాడగు బ్రహ్మను పురుషనామముతో సృష్టించెను. వానితోబాటు పదునాలుగు భువనములను కూడ సృష్టించెను.

భిన్నవిభిన్నములగు కర్మల నాశ్రయించిన వివిధ ప్రాణులను వారి కర్మ ఫలానుకూలములగు త్రిగుణములను, ప్రకృతిని మర్యాదలను రాజులను, వర్ణాశ్రమ విభాగములను, ధర్మ విధానమును సృజించెను.

పరమేశ్వరుడగు శ్రీమన్నారాయణుడు తన యాజ్ఞారూపములుగా  చతుర్వేదములను, తంత్రములను, సంహితలను, స్మృతులను, పురాణేతిహాసములను, ధర్మరక్షణకై సృష్టించెను. వీనిని ప్రవర్తింపజేయుటకై ఋషులను కూడ సృజించెను.

ఋషులు ఆచరించి ప్రచారము చేసిన వర్ణాశ్రమ ధర్మములను తమకు దగినట్లుగా ప్రజలాచరించుచు సర్వేశ్వరుడగు శ్రీమహావిష్ణువునకు సంతోషము కలుగునట్లుగా ప్రవర్తించుచుండిరి.

సర్వోత్తమములగు తమ తమ వర్ణాశ్రమ ధర్మములనాచరించు ప్రజలను వారి ధర్మాసక్తిని, ధర్మాచరణమును తాను స్వయముగ చూడవలెనని భగవంతుడు తలచెను.

అప్పుడీ విధముగ నాలోచించెను. తాను సృష్టించిన వర్షాకాలము వర్షముల వలన బాధలుండుటచే పీడితులగు ప్రజలు ధర్మాచరణము సరిగ చేయలేరు.

అట్టివారిని చూచిన తనకు తృప్తి కలుగదు. సరికదా కోపము కూడ రావచ్చును. కావున వర్షాకాలమున ప్రజల ధర్మప్రవర్తనను పరిశీలించుట తగదు.

శరత్కాలమున వారి కృషి వ్యవసాయము పూర్తి కాదు. కొందరు అప్పుడే పండినపండ్లను తినుచుందురు. నేత్ర వ్యాధులు చలి మున్నగువానిచే పీడింపబడుచుందురు.

ఇట్టి పరిస్థితిలో వారి ధార్మిక ప్రవృత్తిని పరిశీలింప జూచుట యుచితముకాదు. వ్యగ్రులై యేకాగ్రతలేనివారిని చూచినచో నాకేమి సంతోషము కలుగును? హేమంత ఋతువున చలిమిక్కుటముగ నుండుటచే జనులు ప్రాతఃకాలమున లేచి సూర్యోదయమునకు ముందుగ లేచి స్నానాదికములను ముగించుకొనజాలరు చలిగాలికి చిక్కి ప్రాతఃకాలమున లేవనివారిని జూచినంతనే నాకు మిక్కిలి కోపము వచ్చును.

నేను సృష్టించిన ప్రజలపై నాకు కోపము వచ్చిన వారికి శ్రేయస్కరముకాదు. శిశిరఋతువున ప్రజలను చూడబోయినచో నెట్లుండును? చలిమిక్కుటముగ నుండు ఆ కాలమున ప్రజలు సూర్యోదయమునకు ముందుగ లేవజాలరు.

ఆ కాలమున తమకు కావలసిన ఆహారమును వండుకొనుటకును సోమరులై పండిన పండ్లను తినుచుందురు.

అనగా సులభముగా లభ్యములగు ఆహారముల కిష్టపడుచుందురు. చలికి భయపడి స్నానమునే మానివేయు స్వభావము కలిగి యుందురు.

స్నాన విముఖులైన వారు చేయకలిగిన సభక్తికమైన కర్మకలాప మెట్లుండును? ఈ విధముగ జూచినచో వర్షాకాలము నుండి శిశిరము వరకు నుండు కాలమున వివిధములైన ప్రాక్తనకర్మలకు  లోబడిన ప్రకృతి వివశులైన ప్రజలనుండి భక్తి పూర్వక కర్మ ధర్మానుష్ఠానమును ఆశింపరాదు.

వసంత కాలము స్నానదానములకు, యాగభోగములకు, బహువిధ ధర్మానుష్ఠానమునకును అనుకూలమైన కాలము మరియు ప్రాణధారులకు ఆవశ్యకములగు ఆహార పదార్థములు సులభముగ లభ్యములగును.

సులభమైన యే వస్తువు చేతనైనను తృప్తినంద వచ్చును. ఈ విధముగనైనచో సర్వప్రాణిగతమైన  జీవాత్మకును యేదో ఒక విధముగ నీటిని, పండ్లను దానము చేసిన సంతృప్తిని కలిగించి ఆ విధముగ సర్వవ్యాపినగు నాకును సంతృప్తిని కలిగించు నవకాశము ప్రజలకు సులభసాధ్యమై యుండును.

కర్మిష్ఠులగు భక్తులెల్లప్పుడును కర్మపరాయణులై ధర్మవ్రతము నాచరింతురు. అది చేయలేనివారికి వసంతకాలము కర్మ ధర్మానుష్ఠానములకు తగినది.

వసంతకలమున సర్వవస్తువులును  సులభసాధ్యములగుటచే ధర్మకర్మల యనుష్ఠానము దాన ధర్మ భోగములకు యుక్తమైన కాలము. నిర్ధనులు, అంగవైకల్యము కలవారు, మహాత్ములు మున్నగు సర్వజనులకును, నీరు మొదలగు సర్వపదార్థములు సులభములగును.

దానధర్మాదులకు ప్రజలు కష్టపడనక్కరలేదు. పత్రము, పుష్పము, ఫలము, జలము, శాకము, పుష్పమాల, తాంబూలము, చందనము, పాదప్రక్షాళనము వీనిని దానము చేయవచ్చును. దానము చేయునప్పుడు వినయము భక్తి మున్నగు గుణములుండ వలయును.

దానము పుచ్చుకొను వ్యక్తి సాక్షాత్తు శ్రీ మహావిష్ణువను భక్తి భావన ముఖ్యము. అట్టి భావనలననేవిలువకట్టరానంత పుణ్యము నిత్తును.

అని భక్తసులభుడు దయాశాలియనగు శ్రీమహావిష్ణువు  ఆలోచించి శ్రీ మహాలక్ష్మితో కలసి లోక సంచారమునకై బయలుదేరెను.

పుష్పఫలపూర్ణములగు అడవులను, పర్వతములను లతాతరువులను, జలపూర్ణములైన నిర్మలప్రవాహముకల నదులను, తుష్టి, పుష్టి కల ప్రజలను చూచును. ఉత్తమములగు మునులయాశ్రమములను, అందున్న ధర్మ కర్మానుష్ఠాన పరులగు మునులను, వనగ్రామ నగరవాసులై భక్తి యుక్తులైన జనులను, పవిత్రతను అందమును కలిగించు ముగ్గులు మున్నగువానితో నొప్పు యిండ్ల ముంగిళ్లను, ఫలపుష్పాదులతో

వ్రతములనాచరించు భక్తులతో నిండి సందడిగనున్న తోటలను, శ్రీమహావిష్ణువు లక్ష్మీ సమెతుడై తిలకించును. భక్తియుక్తులై వినయాది గుణములతో వ్రతముల నాచరించు, యధాశక్తిగ దానధర్మములను చేయుచు అతిధి అభ్యాగతుల నాదరించు ధర్మాత్ములను పుణ్యాత్ములను, కర్మ పరాయణులను మహాత్ములను అందరిని జూచును.

అభ్యాగతుడై, అతిధియై బహు రూపములతో వచ్చి ప్రజల ధర్మకర్మానుష్ఠానములలో పాలు పంచుకొనును. సంప్రీతుడై అఖండ పుణ్యమును, అఖండ భోగభాగ్యములను సర్వసంపదలను, తుదకు ముక్తిని స్వయముగ అడుగకనే వారి వారి భక్తియుక్తులకు దాన ధర్మములకు పూజాదికములకు సాఫల్యము నిచ్చి యనుగ్రహించును.

దురాచారులు సోమరులు మున్నగువారైనను సత్కర్మల నాచరించి యధాశక్తిదాన ధర్మములను చేసినచో వారి పాపముల నశింపచేసి పుణ్యమును లేక సుఖములనిచ్చును. అట్లుకాక దుష్టులై సోమరులై నిర్లక్ష్యముగ నున్నచో నెంతతి వారినయినను యధోచితముగ శిక్షించును.

కావున సోదర మానవులారా! మనమెట్టివారమైనను మన శక్తియెట్టిదైనను నిశ్చలమైన భక్తితో శ్రీమహావిష్ణువు  నారాధించి యధాశక్తిగ దాన ధర్మముల నాచరించి శ్రీమహావిష్ణువు దయను పొందుట మన కర్తవ్యము.

కావున చంచలమైన మనస్సును అదుపులో నుంచుకొని యధాశక్తిగ పూజ, దానధర్మములను, భక్తి వినయములతో శ్రద్దాసక్తులతో బలవంతముగనైన ఆచరించి శ్రీహరియనుగ్రహమునందుటకు ప్రయత్నించుట మన ముఖ్య కర్తవ్యము ధర్మము బాధ్యత.

ఇట్లు లోక సంచారము చేయు లక్ష్మీ సహితుడగు శ్రీమహావిష్ణువును స్తుతించుచు సిద్ధులు, చారణులు, గంధర్వులు, సర్వదేవతలు కూడ వెన్నంటి యుందురు.

తమ తమ ధర్మములనాచరించుచు భక్తితో వినయముతో దాన ధర్మములను వ్రతములను చేయు, అన్ని వర్ణములవారిని, అన్ని ఆశ్రమములవారిని చూచినవారును సంప్రీతులై శ్రీమహాలక్ష్మీ సమేతుడై యింద్రాది సర్వదేవతా పరివేష్టితుడై, చైత్ర వైశాఖ జ్యేష్ఠాషాఢ మాసములయందు

భూలోక సంచారము చేయుచు, శ్రద్దాసక్తులతో వ్రతములను పూజలను చేయుచు శక్త్యనుసారము దానధర్మములు చేయువారినందరిని యనుగ్రహించుచుందురు. కరికలను మించి వరముల నిత్తురు.

శ్రీహరి వైశాఖమున మత్తులై, ప్రమత్తులై వ్రతాచరణము దానధర్మాదికములు లేనివారిని, గమనించి వారిని రోగములు విచారములు మున్నగువానితో శిక్షించును.

వైశాఖ మాసమున తననుగాని, పరమేశ్వరునిగాని, యితర దైవతములను సజ్జనులను పూజించినను, వీరందరి స్వరూపుడైన సర్వవ్యాపకుడైన తనను పూజించినట్లే తలచి సంతుష్టుడై వరములనిచ్చును.

ఇతరమాసములయందు వ్రతాదికముల నాచరించితిమని తలచి వైశాఖవ్రతమును మానినవారిపై కోపించును. అనగా శ్రీమహావిష్ణువు  వైశాఖం వ్రతము మానిన కర్మపరాయణులను గూడ శిక్షించును.

వైశాఖ వ్రతము నాచరించిన పాపాత్ములనైనను రక్షించును. అనగా వైశాఖ వ్రతము శ్రీమహావిష్ణు ప్రీతికరమైన వ్రతము.

ఈ వ్రతము నాచరించుటవలన శ్రీమహావిష్ణువు సర్వదేవతలు సంప్రీతులై వరముల నిత్తురు.

సపరివారముగ వచ్చిన మహారాజును నగరము, గ్రామములు, వనములు, పర్వతములు, నదీ తీరములు మున్నగుచోట నివసించు జనులు దర్సించి యధాశక్తిగ తమకు తోచిన పత్రము, పుష్పము, ఫలము మున్నగు వానినిచ్చి మహాప్రభూ!

తమయేలుబదిలో సుఖముగ నుంటిమి అనుగ్రహింపుమని ప్రార్థించినచో మహారాజు వారి పన్నులను తగ్గించుట, సౌకర్యములను కల్పించుట మున్నగు వానినెట్లు చేయునో అట్లే శ్రీమహావిష్ణు ప్రీతికరమైన వ్రతము నాచరించుచు

సద్బ్రాహ్మణులను, అతిధులను, అభాగ్యతులను, దైవభావనతో ఉపచారములు చేసి యధాశక్తిగ దానధర్మముల నాచరించినచో శ్రీహరి సంతుష్తుడై కోరిన కోరికల నిచ్చి రక్షించును. పరివార దేవతలును శ్రీమహావిష్ణువు అనుగ్రహము నందిన వారికి తామును యధోచితముగ వరముల నిచ్చి రక్షింతురు.

సపరివారముగ వచ్చిన మహారాజును దర్సింపక కానుకల నీయక యున్నచో మహారాజు కుపితుడై శిక్షించును. పరివారమును యధాశక్తిగ శిక్షింతురో అట్లే వైశాఖమాసవ్రత సమయమున వ్రతము నాచరించి యధాశక్తిగ నెట్లు స్తుతించి దాన ధర్మములు చేయని దురాచారులను శ్రీమహావిష్ణువు ఆయన పరివార దేవతలను యధోచితముగ నట్లు సిక్షింతురు.

కావున సర్వ జనులును యధాశక్తిగ నెట్లు వైశాఖ వ్రతము నాచరించి యధాశక్తిగ దానధర్మముల నాచరించి దైవానుగ్రహము నందుట మేలు. ఇది గమనింపదగిన ముఖ్య విషయము. కావున వైశాఖమాసము ధర్మరక్షకుడగు శ్రీ మహావిష్ణువు ప్రజలను పరీక్షించు పరీక్షా కాలమని ప్రతి జీవియు గుర్తించి వ్రతమునాచరించి భగవదనుగ్రహము నంద ప్రయత్నింపవలయును.

అందుచే వైసాఖమాసవ్రతము కార్తీక మాఘ మాసవ్రతములకన్న మరింత ఉత్తమము అయినది. అని నారద మహర్షి అంబరీష మహారాజునకు వైశాఖ మాస విశిష్టతను వివరించెను.

వైశాఖ పురాణం 5వ అధ్యాయము సంపూర్ణం..